Jak można sklasyfikować stal? Rodzaje i podział stali

Według polskich norm stalą nazywamy materiał zawierający więcej żelaza niż jakiegokolwiek innego pierwiastka, o zawartości węgla mniejszej niż 2% i zawierający inne pierwiastki. Stale można sklasyfikować ze względu na wiele kryteriów (m.in. skład chemiczny, zastosowanie, jakość, sposób wytwarzania itd.). W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się ogólnej, najczęściej przytaczanej klasyfikacji. Zapraszamy do lektury!

Stale niestopowe

Pierwszą grupą stali są stale niestopowe. Można dodatkowo podzielić je na stale jakościowe i specjalne. Od stali niestopowych jakościowych wymaga się tylko części własności, takich jak np. ciągliwość czy podatność na obróbkę cieplną. Stale niestopowe specjalne charakteryzują się wyższym stopniem czystości niż stale jakościowe, zazwyczaj wykorzystuje się je do obróbki cieplnej lub hartowania powierzchniowego. Część specjalistów wśród stali niestopowych wydziela jeszcze grupę stali podstawowych, czyli takich, które produkuje się w tradycyjnym stalownictwie, bez stosowania dodatkowych zabiegów technologicznych. Stale te mogą być poddawane wyżarzaniu, poza tym nie nadają się do specjalistycznej obróbki cieplnej.

Stale odporne na korozję

Do stali żaroodpornych zalicza się te stale, które w swoim składzie zawierają ponad 10,5% chromu i mniej niż 1,2% węgla. Stale odporne na korozję można sklasyfikować ze względu na zawartość niklu (mniej lub więcej niż 2,5%) lub wyróżniające je właściwości. Jeśli chodzi o te ostatnie, stale odporne na korozję dzieli się na: stale nierdzewne, żaroodporne i żarowytrzymałe.

Inne stale stopowe

Podobnie jak w przypadku stali niestopowych, stale stopowe dzieli się na jakościowe i specjalne. Jeśli chodzi o stale jakościowe, najłatwiej podzielić je według zastosowania. Możemy wyróżnić wśród nich stale konstrukcyjne, stopowe, stopowe przeznaczone o produkcji wyrobów płaskich walcowanych na gorąco lub na zimno, stale z miedzią jako głównym składnikiem i stale elektrotechniczne (główny składnik – krzem). Stale stopowe specjalne charakteryzują się precyzyjnie zaplanowanym składem chemicznym, który ma nadać stali określone właściwości. Wśród nich wyróżniamy stale stopowe konstrukcyjne, te, odporne na korozję atmosferyczną, stale do budowy maszyn, narzędzi i łożysk tocznych, a także ostatnią podgrupę, czyli stale stopowe o szczególnych właściwościach fizycznych.